امام زمان(ع) -

»» امام زمان(ع)
ظهورامام زمان (علیه السلام) در منظر قرآن

نویسنده:آیة الله مکارم شیرازى

بر خلاف آنچه بعضى از ناآگاهان تصور مى‏کنند اعتقاد به قیام مهدى (علیه السلام) و حکومت جهانى او مخصوص شیعه و پیروان مکتب اهل بیت (ع) نیست، بلکه تمام فرق اسلامى بدون استثناء ظهور مردى از دودمان پیامبر را در آخر زمان به نام مهدى که دنیا را پر از عدل و داد مى‏کند پذیرفته‏اند، و روایات آن را در کتب خود از پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) نقل کرده‏اند .
کتابهاى فراوانى در این زمینه به وسیله دانشمندان اهل سنت و علماى شیعه نگاشته شده است که به قسمتى از آن در بحثهاى آینده شاره مى‏شود.
این روایات متواتر و قطعى است که همه محققان اسلامى - صرف نظر از مذهب خاص خود - آن را پذیرفته‏اند، تنها عده محدودى مانند «ابن خلدون» و «احمد امین مصرى» در صدور این روایات از پیامبر تردید کرده‏اند، و قرائنى در دست داریم که انگیره آنها از این کار ضعف روایات نبوده بلکه شاید فکر مى‏کردند که روایات مربوط به قیام مهدى مشتمل بر خارق عاداتى است که به سادگى نمى‏توانند آن را باورکنند .
این در حالى است که متعصب‏ترین فرق اسلامى یعنى «وهابى‏ها» نیز آن را پذیرفته و به متواتر بودن احادیث آن اعتراف کرده‏اند .
شاهد این مدعا بیانیه‏اى است که چند سال قبل از طرف رابطه العالم الاسلامى که شدیداً زیر نفوذ وهابیان و دولت سعودى است، در پاسخ سؤالى که از آنها درباره ظهور حضرت مهدى شده بود صادر گردید .
این بیانیه در پاسخ یکى از اهالى «کنیا» به نام «ابو محمد» و به امضاى دبیر کل «رابطة العالم الاسلامى» «محمد صالح القزاز» بود، در این بیانیه آمده است که :
«ابن تیمیه» مؤسس مذهب وهابیان احادیث مربوط به مهدى (ع) را نیز پذیرفته است سپس به رساله‏اى که پنج تن از علماى معروف حجاز در این زمینه تهیه کرده‏اند مى‏پردازد:
در قسمتى از این رساله مى‏خوانیم :
«به هنگام ظهور فساد در جهان و نشر کفر و ظلم، خداوند جهان رابه وسیله «مهدى» پر از عدل و داد مى‏کند آنگونه که از ظلم و ستم پر شده است، او آخرین خلیفه راشدین دوازده گانه است که پیامبر طبق کتب صحاح ازآن خبر داده است... .
احادیث مربوط به مهدى را بسیار از صحابه پیامبر (صلی الله علیه واله) نقل کرده‏اند از جمله عثمان بن عفان، على بن ابى طالب، طلحه بن عبیدالله، عبدالرحمن بن عوف، عبدالله بن عباس، عماربن یاسر، عبدالله بن مسعود، ابوسعید خدرى، ثوبان، قرة بن ایاس مزنى، عبدالله بن حارث، ابوهریره، خذیفه بن یمان، جابر بن عبدالله، ابوامامه، جابربن ماجد، عبدالله بن عمر، انس بن مالک، عمران بن حصین و ام سلمه .
اینها بیست نفر از کسانى هستند که روایات مهدى را نقل کرده‏اند، افراد زیاد دیگرى غیر آنها نیز وجود دارند.
سخنان فراوانى نیز از خود صحابه درباره ظهور مهدى نقل شده است که آنها را نیز مى‏توان در ردیف روایت پیامبر شمرد، زیرا این مساله از مسائلى نیست که بتوان با اجتهاد پیرامون آن سخن گفت (بنابراین صحابه این مطالب را از پیامبر شنیده‏اند).
سپس مى‏افزاید: این دو مطلب (روایات پیامبر (ص) و روایت صحابه که در اینجا در حکم حدیث است) در بسیارى از متون معروف اسلامى و کتب اصلى حدیث اعم از «سنن» و «معاجم»و «مسانید» آمده است .
از جمله سنن ابى داود، سنن ترمذى، ابن ماجد، ابن عمرو، مسند احمد، و ابن لیلى، و بزاز، و صحیح حاکم، و معاجم طبرانى، و دار قطنى و ابونعیم، و خطیب بغدادى و ابن عساکر و غیر آنان .
سپس مى‏افزاید: این مطلب آن اندازه اهمیت دارد که بعضى از دانشمندان اسلامى کتابهاى مخصوص در زمینه اخبار مهدى تالیف کرده‏اند از جمله ابو نعیم اصفهانى،«در اخبار المهدى»، «ابن حجر هیثمى» در «القول المختصر فى علامات المهدى»،«شوکانى»در «التوضیح فى تواتر، جاء فى المنتظر و الرجال و المسیح »و «ادریس عراقى مغربى» در کتاب «المهدى »و ابو العباس ابن «عبدالمومن المغربى» در کتاب «الوهم المکنون فى الرد على بن خلدون».
بعد از اضافه مى‏کند: گروهى از دانشمندان بزرگ اسلام از قدیم و جدید در نوشته‏هاى خود تصریح کرده‏اند که احادیث درباره مهدى در حد تواتر است (و به همین دلیل قابل انکار نیست).
از جمله از «سخاوى» در کتاب «فتح المغیث» محمد بن احمد سفاوینى در کتاب «شرح العقیده» و ابوالحسن الابرى، در کتاب «مناقب الشافعى» و ابن تیمیه در کتاب فتاوایش، و سیوطى در «الحاوى »و ادریس عراقى در کتاب خود و شوکانى در «التوضیح» و محمد جعفر کنانى «نظم التنامر». و در پایان این بحث مى‏گوید: تنها «ابن خلدون» است که خواسته احادیث مهدى را مورد ایراد قرار دهد، ولى بزرگان دین و دانشمندان اسلام گفتار او را رد کرده‏اند، و بعضى مانند «ابن عبدالمؤمن» کتاب ویژه‏اى در رد او نوشته‏اند .
کوتاه سخن اینکه حافظان حدیث و بزرگان دین تصریح کرده‏اند که احادیث مهدى مشتمل بر احادیث صحیح و حسن است و در مجموع متواتر مى‏باشد .
و در پایان چنین نتیجه مى‏گیرد:«بنابراین اعتقاد به ظهور مهدى بر هر مسلمانى واجب است، واین جزء عقائد اهل سنت و جماعت است، و هیچکس جز افراد نادان و بیخبر یا بدعتگذار آن را انکار نمى‏کنند.(1)
اشاره به این نکته نیز لازم است که به اعتقاد گروهى از محققین، اعتقاد به وجود مهدى منحصر به مسلمانان نیست، بلکه سایر پیروان مذاهب نیز همواره در انتظار مصلحى بزگ براى جهان هستند، و در منابع مختلف آنها این معنى یادآورى شده است، و شرح حال بیشتر آنراباید در کتبى که درباره ظهور مهدى نوشته شده است مطالعه کرد.(2)